Veraarden is een nieuwe – in Nederland nog niet toegestane – natuurlijke vorm van lijkbezorging waarbij een lichaam composteert tot voedzame aarde. Het wordt daarom ook humaan composteren genoemd. Veraarden kan op verschillende manieren, maar de meest toegepaste methode (in Amerika en Duitsland) is dat het lichaam in een afgesloten cocon wordt gelegd met daarin een organisch mengsel van oa houtsnippers, hooi, stro en luzerne, waarin van nature micro-organismen huizen die het lichaam in een aantal weken tijd doen verteren. Na voltooiing van het veraardingsproces worden de botten fijngemalen en vermengd met de aarde. Deze aarde is dan rijk aan nutriënten en kan op betekenisvolle plekken worden benut om bomen en planten mee te groeien, zoals in eigen tuin.

Hoe we in Nederland zullen omgaan met de aarde is nog niet bepaald, het is één van de ontwerpvraagstukken waar Stichting Veraarden zich mee bezighoudt. In Amerika kunnen nabestaanden de aarde mee naar huis nemen om bijvoorbeeld in eigen tuin een boom te planten. Met de overige aarde worden ontboste natuurgebieden herbebost in samenwerking met inheemse gemeenschappen. Dit vormt inspiratie voor Nederland, en daarnaast zijn er ook ideeën voor het in gemeenschap beheren van herinneringstuinen.

Het proces van veraarden duurt een aantal weken, doorgaans vijf tot zeven weken, afhankelijk van de gekozen techniek.

In 2024 heeft het onderzoeksbureau Hedgehog een Life Cycle Analysis uitgevoerd naar verschillende vormen van lijkbezorging: cremeren, begraven, natuurbegraven, resomeren en veraarden. Hieruit blijkt dat veraarden een van de meest milieuvriendelijke vormen van lijkbezorging is. Het rapport is momenteel nog niet openbaar maar een presentatie van de LCA is hier te vinden: https://www.totzover.nl/media/filer_public/98/88/9888f9ea-6189-4161-a2dd-ec956a6497b5/saro_campisano_lca_rapport.pdf

Bij veraarden wordt een lichaam gecomposteerd tot voedzame aarde. Dat gebeurt bovengronds in een afgesloten systeem en duurt doorgaans zo’n 5-7 weken. Daarna kan de ontstane aarde ergens worden bestemd voor bomen en planten. Het is echt een wezenlijk andere vorm van lichaamsbestemming dan begraven of cremeren. Een belangrijk verschil met (natuur)begraven is dat de ruimte alleen tijdelijk wordt ingenomen, zonder verplichte grafrust van minstens tien jaar. Een ander verschil is dat we met veraarden onderdeel blijven van de natuurlijke cyclus: een dood lichaam heeft een combinatie nodig van zuurstof en (bodem)leven om volledig te kunnen transformeren in nieuw leven. Dat is niet aanwezig op de dieptes waar we begraven. Bedenk maar dat een dood dier in de natuur ook bovengronds vergaat in een intelligent ecosysteem van allerlei organismen.

Veraarden is ontstaan vanuit een regeneratief besef dat ook wij natuur zijn, ook wij zijn een levend systeem dat onderdeel is van een groter levend systeem.

Bij veraarden kan er net als bij andere vormen van lijkbezorging een uitvaart plaatsvinden en verlopen de rituelen en processen gewoon zoals naasten zelf willen: een rituele wassing, opbaring, een rouwkaart, een condoleance, een ceremonie... Net als bij cremeren waarbij je na een bepaalde tijd de as gaat ophalen of bij begraven waarbij je nog een gedenkmonument maakt, zijn er ook bij veraarden momenten waarop een ritueel gevormd kan worden. Een betekenisvol moment is bijvoorbeeld het bestemmen van de aarde.

De huidige wet op de lijkbezorging geeft geen mogelijkheid voor veraarden. Een paar jaar geleden is er initiatief genomen om nieuwe vormen van lijkbezorging toe te staan in Nederland. De Gezondheidsraad zal rond de zomer van 2025 advies uitbrengen over veraarden. De verwachting is dat de wet op de lijkbezorging eind 2025 wordt aangepast, mogelijk dus ook met veraarden hierin opgenomen.

Veraarden is momenteel in twaalf staten in Amerika al toegestaan en in één deelstaat in Duitsland. Het is nog niet mogelijk in Nederland en België.

Dit is nog niet bekend. Stichting Veraarden zet zich in om veraarden mogelijk te maken in Nederland. Een paar jaar geleden is er initiatief genomen om nieuwe vormen van lijkbezorging toe te staan in Nederland. De Gezondheidsraad zal rond de zomer van 2025 advies uitbrengen over veraarden. De verwachting is dat de wet op de lijkbezorging eind 2025 wordt aangepast, mogelijk dus ook met veraarden hierin opgenomen.

Op dit moment zijn er 4 vormen van lijkbezorging:

• (Natuur)begraven

• Cremeren

• Zeemansgraf

• Ter beschikking stellen aan de medische wetenschap

Vormen die wellicht op termijn toegestaan worden:

• Resomeren oftewel alkalische hydrolyse

• Veraarden oftewel humaan composteren

Het materiaal waar het lichaam ingelegd wordt is een mengsel van organisch plantenmateriaal waarin zich van nature micro-organismen bevinden. In Amerika wordt een mengsel gebruikt van oa houtsnippers, stro en alfalfa.

Om het proces van humaan composteren zo goed mogelijk te laten verlopen kan het lichaam het best naakt in de cabine gelegd worden. Deze naaktheid van het lichaam kan voor sommige mensen lastig zijn. Het is daarom een ontwerpvraagstuk waar Stichting Veraarden zich mee bezighoudt. Hoe kunnen we waardig en ritueel passend omgaan met deze naaktheid? Kunnen er omhulsels/waden worden ontwikkeld van organische stoffen die goed afbreken in het composteerproces?

Dit is één van de vragen waar momenteel veel onderzoek naar wordt gedaan. Tijdens het veraardingsproces zoals dat in de VS (Recompose. Return Home) en Duitsland (Meine Erde) vorm krijgt, ontstaat een warmte van meer dan 55 graden Celsius die gedurende langere tijd behouden blijft. Door deze aanhoudende warmte worden geneesmiddelen, antibiotica, chemotherapiemedicijnen en andere gifstoffen die zich in de weefsels van het lichaam kunnen bevinden, gedeactiveerd en teruggebracht tot ver onder de veilige niveaus. Veraarden elimineert eveneens ziekteverwekkers en parasieten. De ontstane aarde is dus veilig en vrij van schadelijke ziekteverwekkers. Van elk veraardingsproces worden samples afgenomen om dit te blijven onderzoeken.

Dat is één van de vragen waar onderzoek naar wordt gedaan. Veraarden oftewel humaan composteren elimineert ziekteverwekkers en parasieten. Het proces creëert warmte van meer dan 55 graden Celsius die gedurende langere tijd behouden blijft. Deze warmte zorgt ervoor dat de gecreëerde aarde veilig is en vrij van schadelijke ziekteverwekkers. Op dezelfde manier deactiveert die aanhoudende warmte geneesmiddelen en andere gifstoffen die zich in de weefsels van het lichaam kunnen bevinden.

Op dit moment zijn er nog geen aanbieders van veraarden in Nederland. Over de omgang met dode huisdieren geeft de overheid op deze pagina adviezen. Zo mag je een huisdier in eigen tuin begraven.

Stichting Veraarden is altijd op zoek naar ambassadeurs en donateurs. Als ambassadeur kun je bij ons een gesprekstraining volgen en zelf gesprekken gaan organiseren over de dood. Dit om het publieke debat aan te wakkeren om te praten over de dood. Je kunt er voor kiezen om naast gesprekken voeren ook een presentatie te geven over Veraarden. Zo verspreid je de kennis over deze vorm van lijkbezorging in afwachting van het legaliseren. Je kunt je daarvoor aanmelden via onze agenda. Je kunt je ook abonneren op onze nieuwsbrief en dan houden we je op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom veraarden.

Als donateur aan de Stichting Veraarden lever je een bijdrage zodat wij ambassadeursbijeenkomsten kunnen organiseren, en ons werk kunnen blijven doen. Elke bijdrage is welkom op NL24 TRIO 0320 7667 72 tnv Stichting Veraarden.